Fotografie betekend letterlijk ‘schrijven met licht’. Klopt, want zonder licht zie je niets. Fotografie heeft voor mij vooral met kijken te maken. Dat is misschien al wel duidelijk door mijn vorige blogs. Maar wist je dat hoe jij naar een foto (of schilderij) kijkt te maken heeft met de cultuur waarin je opgroeit(de), en specifieker, hoe je leerde lezen? Beeldtaal noemen we dit.
Voorbeeld: Twee zwarte lijnen. Hoe lopen die lijnen? Voor je gevoel gaat de lijn links omhoog en de lijn rechts naar beneden, klopt? Dit is bij veel mensen zo die het Westerse schrift lezen. Wij lezen van links naar rechts en zo kijken wij ook. Iemand die Arabisch leest (rechts naar links) zal het precies andersom ervaren.
Nu vertaalt naar een foto. In de foto hieronder wordt je als kijker meegenomen naar de twee mensen die bij de ingang van de deur staan. Ik krijg bij deze foto het gevoel, kom binnen, wees welkom!
Als ik de foto omdraai, dan heb ik dat gevoel minder. Ik ervaar dit meer als een weggaan: leuk dat je er was, kom gauw terug. Ik denk dat veel van jullie dit ook zo ervaren.
Als je dus een foto maakt kun je hiervan gebruik maken. Je kunt een gevoel van welkom of harmonie versterken door je onderwerp aan de rechterkant van de foto te zetten. Wil je meer afstand creëren, zet dan je onderwerp aan de linkerkant.
Er zijn films die dit ook heel sterk gebruiken. Zoals de film ”The Kings Speech”. Even kort door de bocht: de Engelse koning George stottert en gaat naar een logopedist die hem zou kunnen helpen. Nou ja, de vrouw van de koning wil dat hij er heen gaat. In de film zie je dit shot als hij net bij de therapeut op de bank zit.
Ook al zag je de film niet, uit dit shot kun je heel goed lezen dat hij zich niet op zijn gemak voelt. Naast de vervallen uitziende muur, is het ook de plek waar hij zit in het beeldkader. De regisseur heeft hem links neer gezet. Naast het uitstekende spel van de acteur, wordt zijn gevoel ‘ik wil hier niet zijn’ versterkt door zijn plek in het beeld. Zijn houding verterkt het ook. Met zijn lijf zit hij het beeld uit gedraaid (naar links dus). Doordat hij toch vooruit kijkt, meer het beeld in, wordt het gevoel versterkt dat hij misschien toch wel wil blijven.
Had de regisseur meer harmonie en ‘op zijn gemak zijn’ mee willen geven, dan had hij dit gedaan:
Rechts in het beeldkader dus. Ik heb het beeld even omgedraaid. Merk je ook dat dit een heel ander gevoel geeft? Er is dus bewust gebruik gemaakt van beeldtaal om het gevoel wat de acteur heeft te versterken.
Mooi vind ik dit soort dingen. Mooi om te zien en ook mooi om te gebruiken in mijn werk. Met dit soort kennis kun je een beeld nog krachtiger maken dan het misschien al was. Veel kijkers weten het niet, maar voelen en ervaren het wel…